Najmanje 77 ruskih dobrovoljaca borilo se u jedinicama Vojske Republike Srpske tokom agresije na BiH, pokazuju dokumenti Haškog tribunala.
U Drinskom korpusu bila su angažovana 64 ruska dobrovoljca, a većina njih je na ratištu bila ‘92 i ‘93. godine. U jedinicama Vojske RS u Višegradu borilo se ukupno trinaest boraca.
“Moskva”, piše u rubrici “adresa boravka Rusiji”, za vojnika pod rednim brojem 8. Igor Vsevolodovič Girkin najpoznatiji je ruski dobrovoljac koji se borio u Bosni i Hercegovini. Bio je pripadnik ruskih obavještajnih službi GRU (vojne) i FSB (civilne). U njegovoj biografiji dostupnoj na Internetu piše da se borio u Pridnjestrovlju, regiji na sjeveru Moldavije koju su ruski separatisti, uz pomoć Moskve, otcijepili i napravili navodnu republiku koju ne priznaje niko.
Tokom boravka u BiH, Igor Vsevolodovič Girkin fotografisao se u Višegradu, zajedno sa Bobanom Inđićem, pripadnikom Vojske RS kojem se sada sudi zbog optužbi da je počinio ratne zločine nad bošnjačkim civilima.
Igor Girkin je poznat i po nadimku Strelkov. Bio je jedan od najaktivnijih ruskih obavještajaca u Ukrajini, kada su 2014. godine proruske paravojne formacije proglasile paradržavne tvorevine Donjecka narodna republika i Luhanjska narodna republika. No, vratimo se ratu u BiH.
Nakon što je ovaj oficir ruske obavještajne službe došao u BiH, poslao je desničarskim medijima u Rusiji svoju ispovijest.
“Tako smo 1. novembra 1992. godine stigli u grad Višegrad koji je zauzela 2. Podrinska laka pješadijska brigada Vojske Republike Srpske. Već tamo bila su dva Rusa koja su stigla dva dana ranije: Timofey B. (bivši kapetan III ranga Ratne mornarice SSSR-a) i Valery B. (kasnije nadimak “Etiketirani”). Od tog trenutka počeo je njegov postojanje 2. Ruskog dobrovoljačkog odreda”, napisao je Igor Girkin.
Valeri B. o kojem piše Girkin je Valerij Jevgenij Bikov. Rođen je u Sankt Petersburgu. Prema dokumentima Haškog tribunala, on je u BiH doputovao 29. oktobra 1992. godine gdje je ostao do 1. februara 1993. godine. Nakon toga se vratio rodni grad.
Timofej B. je Timofej Bajrašev. Prema haškim dokumentima, u BiH je boravio od 29. oktobra do 12. decembra 1992. godine.
U prve borbe ruski dobrovoljci su krenuli sredinom novembra.
“Sa “srpskom metodom” napada prvi put smo se upoznali 14. novembra. Grupa od dvadeset boraca (uključujući tri Rusa) približila se selu Zakrsnica (Višegrad). Pronađeno šest muslimana. Sa udaljenosti od oko tri stotine metara iz sela preko puta otvorili smo vatru iz tri mitraljeza. Dvojica “muslimana” su ubijena. Jjednog od njih je upucao Aco snajperista. Neprijateljski borci su brzo odgovorili iz kuće automatskom vatrom. Nisu prekinuli vatru ni nakon što su kuću pogodile četiri granate. Srbi nisu imali gubitaka. Ali umesto da siđu niz planinu i zauzmu selo, Srbi su se, vrlo zadovoljni vratili”, opisao je Igor Girkin svoju prvu bitku u BiH.
U napadu na selo Zakrsnica, piše Igor Girkin, učestvovao je Andrej Nimenko. No, njegovog imena nema na spisku ruskih doborovoljaca koji su ratovali na strani Vojske RS.
Krajem novembra 1992. godine, Ruski dobrovoljački odred je, prema Igoru Girkinu, popunjen sa još šest dobrovoljaca.
“Dio njih – Andrey Martynov, Mikhail P. i Valery G. prošli su put Transnistrije”, navodi Girkin.
Transistrija je, rekosmo, područje na sjeveru Moldavije, u pograničnom dijelu sa Ukrajinom, gdje su separatisti, uz pomoć Moskve, otcijepili dio teritorije i proglasili nikad priznatu republiku Ptrinjestrovlje.
Girkin piše da je nevjerovatna činjenica za ruske dobrovoljce to što “mogu gledati TV i stalno telefonirati s Moskvom, iako se nalaze svega nekoliko stotina metara od prvih borbenih linija”. U svojoj ispovijesti Igor Girin pominje “interventnu četu” i izjesnog Bobana.
“Ta Bobanova “Interventna četa” bori kako bi opljačkala zarobljene stanove i nevoljko se izlaže mecima”, napisao je Girkin.
Boban kojeg pominje je Boban Inđić. On je bio komandir Interventne čete u Višegradskoj brigadi Vojske Republike Srpske i njemu se, kako smo već naveli, danas sudi za ratne zločine u Višegradu.
Rusi su, piše u svojoj ispovijesti Igor Girkin, čuli za “zvjerstva koja su počinili Srbi”.
“Ipak prevagnulo je uverenje: moramo zaštititi obične Srbe, koji, za razliku od Bobanovih vojnika nemaju kuda pobjeci i koji nisu ni bili uključeni u zločine”, naveo je Girkin.
Pripadnici Ruskog dobrovoljačkog odreda 13. su decembra 1992. godine otišli u Beograd, a onda su prebačeni u kuću u Novoj Pazovi i, prema navodima Igora Girkina, bili su u klubu jedne monarhističke partije (SPO). Nakon pet dana vratili su se u Višegrad. Jedini se tada pridružio i Aleksander R., još jedan borac iz Pridnjestrovlja. Ruski odred je od Vojske RS dobio oklopno vozilo, a učestvovali su u čišćenju sela oko Višegrada.
“Po povratku iz akcije upoznali smo nova momka koja su stigla tokom našeg odustva. Dmitrij Čekalin, spasilac, borio se u Pridnjestrovlju. Očajnički hrabar, sklon nepromišljenom riziku”, piše Girkin.
Dmitrij Čekalin je poginuo 10. marta 1993. godine kod Tuzle. Prema ispovijesti Igora Girkina, pripadnici Ruskog dobrovoljačkog odreda su u decembru 1992. godine obaviješteni da je izvjesni Ilija I. u Moskvi skupio 50 pripadnika Kozaka. Trojica su došla ubrzo. Kozaci su, tvrdi Girkin, bili u povlaštenom položaju.
“Kada smo stigli u Bosnu, uopšte nismo očekivali da ćemo primati plaće. Ipak, primali smo 100-150 njemačkih maraka mjesečno. Kozaci su unaprijed dogovorili 350 maraka”, piše Girkin.
Svake godine, 12. aprila, u Višegradu se obilježava Dan ruskih dobrovoljaca. Na spomen ploči kod Višegrada ispisana su imena 37 poginulih ruskih dobrovoljaca.
Jedan od njihovih vođa, Igor Girkin je preselio u Ukrajinu, gdje je na istoku te države učestvovao u formiranju paradržave Donjecka narodna republika. Girkin je optužen za rušenje malezijskig putničkog aviona iznad Ukrajine zbog čega je nizozemsko pravosuđe protiv njega pokrenulo krivični postupak koji je okončan 22. decembra prošle godine.
“Zahtijevamo da (Igor) Girkin, (Sergej) Dubinskij, (Oleg) Pulatov i (Leonid) Harčenko budu osuđeni, svaki pojedinačno za zajedničko rušenje aviona koje je prouzrokovao smrt 298 ljudi, na doživotni zatvor”, rekla je nizozemska tužiteljica Manon Ridderbeks.
Presuda se očekuje do sredine ove godine. No, Girkin je nedostupan pravosuđu Nizozemske.
