Transparency International u BiH objavio je analizu finansiranja političkih stranaka i zloupotrebe javnih resursa tokom izborne kampanje za Lokalne izbore 2024. godine. Cilj monitoringa jeste ukazivanje na nepravilnosti koje narušavaju integritet izbora.
Tokom predizborne kampanje za Lokalne izbore 2024. godine u informativnim emisijama BHRT-a najviše prostora za promociju svojih stavova imali su funkcioneri SDP-a, SNSD-a, Naše stranke i HDZ-a BiH. Funkcioneri SNSD-a tokom zvanične izbore kampanje dobili su ukupno 1.682 minute u informativnim emisijama ovog javnog servisa, a nakon njih PDP-a 34 minute, DNS 31 minut, Ujedinjena Srpska 23 minuta i DEMOS 16 minuta.
Prema podacima TI BiH, Milorad Dodik pojavio se 197 puta u objavama na RTRS-u tokom 30 dana izborne kampanje, što je njegovoj stranci omogućilo najveću zastupljenost u informativnim i drugim emisijama ovog javnog servisa.
Tokom izborne kampanje na Radio televiziji Federacije BiH najviše su se pojavljivali funckcioneri SDP-a (101 minuta), NIP-a (71 minuta), Naše stranke (48 minuta) i SDA (29 minuta).
IT ističe da je povećano zapošljavanje u javnim preduzećima, ustanovama i institucijama radi izborne podrške otvorena zloupotreba javnih resursa što dovodi do nejednakosti izbornih uslova. Naveli su neke od primjera javnih konkursa koji su raspisani za zapošljavanje većeg broja radnika u predizbornom periodu. Navode primjere JU kantonalne bolnice Zenica (167 radnika), MUP Zeničko-dobojskog kantona (118), KJKP GRAS Sarajevo (78), Rudnik mrkog uglja “Kakanj” (65) i Unis Ginex Goražde (48).
Tokom izborne kampanje političke stranke potrošile su, prema procjeni TI BiH, najmanje 12,3 miliona maraka na predizborne skupove, oglašavanje na bilbordima, medijima i na oglase kompanije Meta.
Procijenjena vrijednost postavljenih bilborda SDA iznosi 805 hiljada KM, SDP-a 723 hiljade KM, SNSD 548 hiljada KM, HDZ-a 418 hiljada KM, DF-a 357 hiljada KM, NIP-a 317 hiljada KM, SDS-a 312 hiljada KM, PDP-a 304 hiljade KM, Naše stranke 164 hiljade KM, Stranke za BiH 146 hiljada KM.
Ukupni troškovi SDA tokom izborne kampanje iznosili su malo više od milion KM, SDP-a 854 hiljade KM, SNSD-a 801 hiljadu KM, NIP-a 622 hiljade KM, HDZ-a 587 hiljada KM, DF-a 530 hiljada KM, PDP-a 509 hiljada KM, Naše stranke 466 hiljada KM. SBiH 278 hiljada KM, a SDS-a 241 hiljadu KM.
IT navodi da je vidljivo da stranke godinama iskazuju obaveze prema pojedinim firmama koje ne izmiruju. Ova dugovanja se nakon određenog perioda otpisuju i ovo predstavlja jedan od načina na koji se stranke finansiraju od strane privatnih preduzeća zaobilazeći zakonske zabrane.
U izbornoj 2024. godini stranke su iskazale obaveze u iznosu od 5,05 milion KM, a ovaj iznos je za 4,8 miliona KM manji nego što je bio 2022. godine u kojoj su se održavali Opšti izbori. NIP je u svojim izvještajima prikazao dugovanje u iznosu od 432 hiljade KM od kojih najmanje 256 hiljada prema firmama koje nude uslugu printanja i postavljanja reklamnih panela i biloborda. U toku monitoringa izborne kampanje uočeno je ukupno 203 reklamna bilborda NIP-a u vrijednosti od preko 300 hiljada KM.
“Stranka za Bosnu i Hercegovinu je prikazala najveći iznos neplaćenih obaveza koje su na dan 5.11.2024. godine iznosila ukupno 494.082,00 KM. Ono što je važno naglasiti da je ova stranka u svojim izvještajima čak 172.496,00 KM podvela pod stavku „ostali dobavljači“ iz koje nije vidljivo identitet fizičkog ili pravnog lica na kog se potraživanja odnose. Ova stranka je prikazala i preko 242 hiljade KM duga prema firmama koje nude usluge printanja i postavljanja reklamnih panela, a monitoring TI BIH i toku predizborne kampanje je evidentirao 94 bilborda koje je ova stranka postavila”, navodi se u analizi.
Prema postizbornim finansijskim izvještajima, političke stranke u Bosni i Hercegovini prijavile su ukupno 9,7 miliona KM troškova izborne kampanje. Međutim, TI BiH je kroz monitoring samo tri segmenta oglašavanja i procjenu troškova predizbornih skupova izračunao da su stvarni troškovi iznosili najmanje 12,3 miliona KM.
Ubjedljivo najveća razlika pojavljuje se kod SNSD-a i ona iznosi preko milion KM jer prijavljeni iznos od oko 800 hiljada nije mogao pokriti ni troškove predizbornih skupova ove stranke koje su pratili posmatrači TI BiH.
“Skandalozno zvuči podatak da je stranka BHI Fuada Kasumovića prijavila svega četiri hiljade KM troškova kampanje”, navodi se u analizi.
Cijeli dokument možete pročitati na ovom linku.
